1960 – arzua.net

01/01/196023/04/2025

Tres fábricas de gasesosas en Arzúa

Na vila de Arzúa houbo polo menos tres fábricas de bebidas espumosas: gaseosas, sifóns e ata refrescos de limón e laranxa. Non dispoñemos de documentación ou fotografías sobre elas, recopilamos aquí o que nos contaron os que ainda gardan lembranzas daqueles negocios e fotos das botellas que levan o nome (e ata o escudo) de Arzúa.

Se algún dos lectores dispón de máis información ¡que a comparta! (enviando un correo electrónico ou deixando un comentario)

La ideal

Pensamos que a primeira fábrica de gaseosas e sifóns que houbo en Arzúa estivo ubicada inicialmente na rúa que conduce cara o cemiterio e que hoxe leva o nome de Neira Vilas. Foi o seu primeiro propietario Ramón Quintela Montero (Tenazas) que logo vendeu á sociedade formada or Manuel Fernández Rua (Cardeiro, non confundir co seu fillo Manuel Fernández Labandeira, tamén coñecido por ese nome) e Piñeiro. Máis adiante foi trasladada á Rúa Ramón Franco.

Esta fábrica, cando era propiedade de Ramón Quintela Montero, contaba cun camión de reparto popularmente coñecido como “Anaquiños”.

Os nenos de Arzúa axudaban a quitar auga cunha bomba, e cobraban en especie (con gaseosa)

Bomba que estivo instalada na fábrica de gaseosas “La ideal”

Espumosos Varela

José Varela Lamas foi socio co seu concuñado José María Paz en Espumosos Varela, que tiña a fábrica na Rúa Ramón Franco número 12.

Nesa fábrica de bebidas espumosas, ademáis de gaseosa embotellábase sifón e un refresco de sabor laranxa ou limón chamado “Dux”

Contaba para o reparto cun camión marca Avia de tres marchas coñecido co nome de “Berberecho”

Agarimosa

En torno a 1981 Marcelino Penas Alamancos mercou a José Varela a súa fábrica de gaseosas, trasladouna á Fraga do Rei número 51, e foi progresivamente sustituindo as botellas polas dunha nova marca: “Agarimosa”

04/04/196012/06/2020

Unha chusca visita

Na sección “De sol a sol”, do xornal “La Voz de Galicia”, o 4 de abril de 1960 apareceu un relato co título “Un extraño forastero”. Firmao Bocelo, que foi o pseudónimo do periodista Pedro de Llano (director de “La Voz de Galicia”, “El Ideal Gallego” e “El Progreso”). Reproducímolo a continuación:

Apareció por Mellid y su aspecto impresionaba. Paraguas al brazo, cámara fotográfica al hombro, creo que bombín y una rigidez de ademanes que a algunos vecinos les pareció tipicamente inglesa.
-Debe de ser un personaje importante – se comentó.
Un peón caminero le ofreció sus servicios. No fue fácil entenderse, pero por fin aquel extraño caballero aceptó, y entre él y su acompañante sostuvieron durante horas un diálogo pintoresco, a base de señas. El extranjero supo dar a entender que quería vino, y se le sirvió; más tarde entró en un café donde pidió algo que nadie supo entender.
-Abeta…-decía, o algo así.
Resolvió el problema una chica que portaba un par de cafés. Era café lo que quería. La segunda vez, su acompañante ya lo pidió en idioma extranjero.
-Duas abetas…
Como no lo entendían, aclaró con suficiencia:
-Dous cafés, home. A ver si entendedes…
La cosa se puso mal cuando el forastero indicó por señas que quería dormir. Antes hizo cavar un poco al peón, para saber en qué trabajaba. Después fue llevado a una pensión, y no le gustó. La segunda tampoco. Entonces expresó su deseo de trasladarse a Lugo, y le trajeron un taxi que tampoco le agradó.
Alguien, más astuto, le mostró un mapa de Europa y le pidió indicase cuál era su país. Le fueron señalando varios: Inglaterra, Francia, Alemania… Decía que no. Por último, manejando el dedo como una ruleta, y mirando al tendido, dejó caer el dedo olímpicamente sobre Rumanía.
-Xa me parecía a mín. E un espía ruso -comentó su solícito acompañante. Y salió disparado en busca de la Guardia Civil.
En presencia del tricornio el extraño personaje se mostró mucho más claro. Cuando se le pidió la documentación, ya supo contestar:
-Inmediatamente, señores…
-Logo sabe falar…
Resultó ser un paisano de Arzúa.
-No creo que sea ningún delito vestir de esta manera y hablar por señas-explicó.
Y le dieron la razón, incluso cuando se le pidió la licencia de armas porque se le había visto asomara una pistola del bolsillo. Era de agua…
Todavía hoy en Mellid -la visita ocurrió hace unos días-, la gente se ríe de tan chusca visita. Y sobre todo el doctor Lafuente, joven y dado al humor, que según me cuentan, pasó uno de los ratos más felices de su vida.
BOCELO

| Moitas grazas a Jesús Bendaña que nos enviou este recorte de prensa

01/01/196008/03/2020

Confesarse e non morrer… ¡que dirá o Chono!

Volvo a coller prestado outro conto de Arzúa atopado en internet e magnificamente recollido por alguén que firma como O Perello a primeiros do 2008 para o disfrute de todos os arzuáns. Transcribo literalmente e logo enlazo ao sitio orixinal:

De agonías, sacramentos e xuramentos

En Arzúa, na rúa de Pastoriza, atópase a casa que está por ser a mais antiga da vila. Nela, están hoxe as oficinas do Centro de Acollida do proxecto Leader, pero ata entón, foi desde sempre a casa dos de Benito, sendo Maruxa a súa derradeira moradora.Maruxa estaba casada con Jaime García, ó que todos coñecíamos como Chaquetas,un dos homes mais ocorrentes da vila e que, por sí mesmo, encheríanos o blog coas súas anécdotas.Pero neste caso, Jaime vai a ser protagonista indirecto, xa que o que imos a contar pasou na súa casa por mor de estar él ó borde da morte. que, dito sea de paso, desta vez non o levou consigo.Vamos cos feitos:Tan grave estaba Jaime, que a familia decidiu chamar ó crego para poñerlle a extrema unción. E mentres D. José Simón Caamaño estaba a cumprir co sacramento, abaixo, apoiado na porta, de costas ás escaleiras do cuarto, e mirando para a rúa, estaba Ignacio López (Ignacio de Abaixo para todos), amigo do enfermo. De súpeto, aparece a toda mecha pola rúa, Luis Quintás, coñecido como Luis do Grilo, tamén amigo do enfermo, e que acababa de enterarse da mala nova. Ignacio, preso da emoción, ó ver a Luis, vota as mans á cabeza e dille: “¡Ay Grilo, mec… en D…, que morreu Chaquetas”. Pero non se percatou de que mentres él falaba, baixaba D. José Simón polas escaleiras, xa cumprida a súa misión. E ó oir as verbas de Ignacio, o crego contestoulle por detrás: ” Aún no murió, Ignacio, pero… menudas oraciones reza usted por su alma”.Feliz 2008 e ata outra.
CODA
Na linguaxe musical, unha CODA é un remate lucido co que remata unha peza. E como toda boa obra musical, este conto tamén ten unha CODA engadida polo protagonista indirecto desta historia: Jaime “Chaquetas”:Como dixemos antes, Chaquetas non morreu daquela, e pasado algún tempo saiu do leito e botouse fora. ¿Sabedes cal foi o seu primeiro comentario? – ¡Qué dirá o Chono de min, vir o cura a confesarme e non morrer…!

| Copiado do blog Contos de Arzúa

01/01/196007/03/2020

Unha multa con algo de “exceso”

Arzúa e rica en “contos”, transmitidos de xeito oral, e seguramente verídicos ou cunha base certa. Non son doados de datar, nin están moitos recollidos, pero todos forman parte do patrimonio inmaterial dos arzuáns e merecen ser preservados. A continuación reproduzo literalmente un atopado en internet por alguén que firma como “O Perello” e a quen lle debemos agradecer que preservara para todos uns poucos de estes “contos”. Dateino no, 1960, pero ben podería ser de dez anos antes (ou despois). Calquera contribución sobre esta ou outra historia de Arzúa será benvida no enderezo info (arroba) arzua.net:

Hai nos baixos da casa do concello dous portelos a ambolosdous lados da porta principal, que dan acceso ó oco por donde se descolgan as pesas do reloxio. Aínda cando eu era un rapaz, adoitaban estar abertas. Os cativos íamos alí con esa mistura de curiosidade e medo que impoñían aquelas enormes espadas de Damocles. Pero o seu interior tamen era alivio para vexigas apuradas de xente de paso por ese lugar.
E aquí arranca o conto de hoxe. Un bo día, un veciño dunha parroquia deste concello (creo recordar que S. Martiño de Calvos), estaba regando no serrín que cubría o solo de un deses ocos co que lle sobraba no corpo, cando foi sorprendido in fraganti por un garda municipal. Éste, decidiu escarmentar ó infractor e espetoulle unha multa por “horinar en los bajos del ayuntamiento” e un importe dunhas 15 pesetas que daquela era algo así como 30 euros de agora.
O pobre do veciño, subiu ás oficinas do xulgado, que se atopaban arriba, do lado que da á calle do Norte buscando a Victoriano, a quen coñecía, coa esperanza de que lle aforrase as 15 pesetas. E chegado xunto del, díxolle si habería maneira de quitarlle a multa ou, se non toda, alomenos “quitarlle algo”. Victoriano mirou o papeliño da multa e coa súa sorna habitual, contestoulle: “Como non lle quite a H a horinar…”
|Copiado do blog Contos de Arzúa